27 września 2016 r. odbyła się druga już wizyta studyjna realizowana w ramach projektu „Podlaskie otwarte na młodych" Osi priorytetowej II Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, Działania 2.4 Modernizacja publicznych i prywatnych służb zatrudnienia oraz lepsze dostosowanie ich do potrzeb rynku pracy Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020.
W wizycie udział wzięli przedstawiciele podmiotów zajmujących się problematyką młodzieży, wchodzących w skład partnerstwa utworzonego w ramach projektu.
Tym razem w ramach wizyty byliśmy w dwóch miejscach. Jako pierwszy odwiedziliśmy istniejący od roku 1995 r. Ośrodek Szkolenia i Wychowania OHP w Wasilkowie należący do Podlaskiej Wojewódzkiej Komendy OHP.
Podlaska Wojewódzka Komenda OHP jest państwową jednostką budżetową wykonującą zadania państwa w zakresie zatrudnienia oraz przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu młodzieży, a także zadania w zakresie kształcenia i wychowania.
W zakresie kształcenia i wychowania Podlaska WK OHP prowadzi działania mające na celu:
- umożliwienie młodzieży, która nie ukończyła szkoły podstawowej lub gimnazjum albo nie kontynuuje nauki po ukończeniu tych szkół, zdobycie kwalifikacji zawodowych oraz uzupełnienie wykształcenia gimnazjalnego;
- umożliwienie młodzieży uzupełnienia ponadgimnazjalnego wykształcenia ogólnego i zawodowego.
W zakresie zatrudnienia oraz przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu Podlaska WK OHP:
- organizuje zatrudnianie młodzieży powyżej 15 lat, która nie ukończyła szkoły podstawowej lub gimnazjum albo nie kontynuuje nauki po ukończeniu tych szkół; bezrobotnych do 25 roku życia; uczniów i studentów,
- prowadzi poradnictwo zawodowe dla młodzieży oraz mobilne centra informacji zawodowej;
- inicjuje międzynarodową współpracę i wymianę młodzieży;
- refunduje koszty poniesione przez pracodawcę na wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne młodocianych pracowników, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.
Swoim działaniem Podlaska WK OHP obejmuje obszar województwa podlaskiego, tj. trzy miasta na prawach powiatu: Białystok, Łomżę, Suwałki oraz powiaty: białostocki, bielski, hajnowski, siemiatycki, sokólski, moniecki, zambrowski, wysokomazowiecki, łomżyński, kolneński, grajewski, augustowski, suwalski i sejneński.
Odwiedzony przez nas Ośrodek Szkolenia i Wychowania OHP w Wasilkowie jest jedyną tego typu placówką w strukturach OHP w województwie podlaskim. Służy wszechstronną pomocą młodzieży pochodzącej z rodzin o trudnej sytuacji materialnej i życiowej, zaniedbanej edukacyjnie i wychowawczo, oferując możliwość uzupełnienia wykształcenia ogólnego i zawodowego w gimnazjum z oddziałami przysposabiającymi do pracy zawodowej, zasadniczej szkole zawodowej lub w formie pozaszkolnej (rzemieślnicza nauka zawodu) oraz zapewniając bezpłatne zakwaterowanie i całodzienne wyżywienie, jak również opiekę wychowawczą, zawodowe kursy dokształcające, atrakcyjnie zorganizowany czas wolny, wycieczki, staże i obozy za granicą.
Trzy pracownice ośrodka, pełniące również funkcję moderatorów wizyty, zapoznały uczestników z działalnością OHP w województwie podlaskim z zakresu rynku pracy, kształcenia i wychowania młodzieży o zmniejszonych szansach życiowych. Uczestnicy mieli okazję uczestniczyć w zajęciach szkoleniowych prowadzonych w różnych grupach tematycznych skierowanych do wychowanków ośrodka. Szkolenia zawodowe (kucharz małej gastronomii, krawiec, fryzjer, blacharz, murarz, sprzedawca) odbywają się we własnych, nowoczesnych warsztatach szkoleniowo-produkcyjnych lub w zakładach usługowych i handlowych w Białymstoku. Ośrodek dysponuje także dużą świetlicą, salą gimnastyczną oraz siłownią. W niewielkiej odległości położony jest zalew wodny z miejskim kąpieliskiem, a w bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się miejski stadion sportowy, który cieszy się dużym zainteresowaniem wychowanków ośrodka.
Kolejnym punktem naszej wizyty studyjnej był istniejący od 2000 roku Katolicki Ośrodek Wychowania i Terapii Uzależnień METANOIA w Czarnej Białostockiej. Ośrodek jest jedną z placówek Caritas Archidiecezji Białostockiej, niosącą pomoc młodzieży uzależnionej lub zagrożonej uzależnieniem od środków odurzających i alkoholu, w przedziale wiekowym od 13 do 19 roku życia. Katolicki Ośrodek Wychowania i Terapii Uzależnień znajduje się w samym sercu Puszczy Knyszyńskiej, toteż i dotarcie do niego zajęło nam więcej czasu, niż przewidywaliśmy
Kierownik placówki, Pani Joanna Szmurło, pełniąca również funkcję moderatora spotkania, zapoznała uczestników wizyty ze specyfiką funkcjonowania placówki, zostały przeanalizowane przyczyny oraz skutki przebywania w ośrodku oraz określone działania zmierzające do poprawy sytuacji osób młodych przebywających w placówce. Dowiedzieliśmy się, że ośrodek pełni funkcję wspólnoty o charakterze terapeutyczno-wychowawczym, w której wszyscy członkowie związani są więzami przyjaźni, braterstwa i życzliwości. Do ośrodka przyjmowane są dzieci i młodzież od 13 do 19 roku życia, w wyjątkowych przypadkach mogą być przyjmowane dzieci i młodzież w innym wieku. Wychowankami ośrodka są osoby uzależnione od środków psychoaktywnych lub zagrożone uzależnieniem. Podstawą przyjęcia młodzieży do ośrodka jest m.in. zgoda rodziców lub opiekunów prawnych, zgoda na uczestnictwo w terapii samego zainteresowanego, skierowanie potwierdzone przez lekarza psychiatrii, wypis ze szpitala (z oddziału detoksykacji).
Cele i zadania ośrodka realizowane są przez życie we wspólnocie, aktywne uczestnictwo w wypełnianiu funkcji i zadań przewidzianych w programie. Program terapii trwa rok i jest podzielony na cztery etapy. Ośrodek funkcjonuje w oparciu o społeczność terapeutyczną. W program wpisana jest terapia indywidualna i grupowa (z wykorzystaniem form społeczności leczniczej, psychoterapii). Zastosowane formy terapii mają na celu pomoc w pracy nad sobą w kierunku samopoznania, odnajdywania sposobów samorealizacji, uczenia prawidłowych kontaktów interpersonalnych w oparciu o szczerość, życzliwość, wzajemne zrozumienie, wdrażanie uniwersalnych wartości, utrwalanie efektów leczenia i stworzenie możliwości przezwyciężenia nałogu. Młodzież ma też możliwość korzystania z różnorodnych form aktywności, takich jak zajęcia sportowe, plastyczne oraz teatralne, gdzie osiąga szczególnie duże sukcesy na skalę ogólnopolską. Edukacja szkolna na poziomie gimnazjalnym odbywa się w formie nauczania indywidualnego. Ważnym aspektem terapii stosowanej w ośrodku jest rozwijanie i pielęgnowanie życia religijnego, ale bez przymusu do praktyk religijnych.
Uczestnicy wizyty mieli także możliwość poznania historii jednego z podopiecznych ośrodka, a także zadania pytań, często nurtujących każdego rodzica.
W czasie wizyty zwrócono szczególną uwagę na konieczność wsparcia osób przebywających w ośrodku oraz ich najbliższego otoczenia, przede wszystkim ich rodziców i opiekunów, w momencie opuszczenia ośrodka. W placówce podopieczni mają zapewnione wsparcie wychowawców i specjalistów, mogą w każdej chwili zwrócić się o pomoc do pracowników ośrodka, jednakże po opuszczeniu placówki są pozostawiane same sobie. Często najbliższe otoczenie po kilkumiesięcznej lub kilkuletniej nieobecności dziecka z problemami wychowawczymi nie może poradzić sobie z powrotem osoby już pełnoletniej do domu, szkoły i społeczeństwa.
Podsumowując wizytę studyjną, należy ocenić ją bardzo pozytywnie. Uczestnicy wizyty i jej organizatorzy wynieśli z niej szereg cennych doświadczeń. Zwrócono szczególną uwagę na to, iż nie wolno zapominać, że obecność osób przebywających w ośrodkach wychowawczych wynika często z różnych przyczyn. Nie zawsze jest zależna od nich samych. Dlatego też ważne jest, aby osoba opuszczająca taką placówkę, będąca nadal w wieku bardzo młodym, często niedojrzałym emocjonalnie, otrzymała wsparcie, które pomoże jej wrócić do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie, w tym również do podjęcia aktywności zawodowej.
